17% van alle yoghurt in Europa gaat verloren, wat dit zegt over onze voedselketen

Deelnemen aan Knowledge for Growth 2025 in Antwerpen, België, als platina sponsor bij Pauwels Consulting was niet alleen een zakelijke opportuniteit, het was een wake-up call.

Knowledge for Growth, georganiseerd door flanders.bio, is Europa's twee dagen durende toonaangevende conferentie voor biowetenschappen, waarbij experts op het vlak van biotech, farmaceutica, agrifood-tech en digitale gezondheid samenkomen voor inzichten, strategie en innovatie. Hier ontmoet de toekomst van de wetenschap de implementatie in de echte wereld en er is één sessie die een sterke indruk op mij gemaakt heeft.  

Eén cijfer zette de toon:  

17% van alle yoghurt in Europa gaat verloren

Dat zijn miljoenen tonnen voedzame zuivelproducten die elk jaar naar stortplaatsen of de riolering gaan, voornamelijk vanwege de korte houdbaarheid. Dit soort statistieken gaat niet alleen over yoghurt, het is een momentopname van een systeem onder druk. Voedselverspilling betekent een enorme, onzichtbare last voor onze economie, onze ecosystemen en ons vermogen een groeiende wereldbevolking te voeden. 

De verborgen kosten van verspilling: Op basis van de cijfers 

Wereldwijd verspillen we 1,3 miljard ton voedsel per jaar, ongeveer een derde van alles wat we produceren. In de EU loopt dit op tot 88 miljoen ton per jaar, wat neerkomt op meer dan € 140 miljard aan verloren waarde. Wat nog alarmerender is, is waar dit voedsel wordt verspild: meer dan 50% gebeurt op consumentenniveau, vaak omdat voedsel bederft voordat het wordt gebruikt.  

En het is niet alleen een kwestie van afval, het is ook een kwestie van hulpbronnen. De productie van voedsel verbruikt 70% van al het zoetwater, 50% van het bewoonbare land en draagt bij aan 30% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Wanneer voedsel wordt verspild, verspillen we ook water, grond, energie, verpakkingen, transport en de arbeid die nodig was om het te produceren.  

Yoghurt, kaas en FreshQ®: Echte innovatie die werkt  

Tijdens de sessie zagen we hoe biotech echte, schaalbare oplossingen biedt. FreshQ®, een door Novonesis ontwikkelde cultuur, zorgt er bijvoorbeeld voor dat yoghurt en andere zuivelproducten tot 7 dagen langer houdbaar zijn. Dit vertaalt zich in tonnen bespaard voedsel, efficiëntere toeleveringsketens en minder afval geproduceerd door consumenten.  

Een opvallend geval was een traditionele kaasfabriek die met succes overstapte op het maken van veganistische kaas met dezelfde apparatuur en workflows. Het resultaat? Een product met een aanzienlijk lagere milieu-impact, geproduceerd zonder grote herinvesteringen of verstoringen. Zo ziet echte innovatie eruit, duurzaamheid zonder moeilijkheden.  

Om deze cijfers in context te brengen: slechts 1,2% van het water op aarde is drinkbaar, en de voedselproductie verspilt het grootste deel ervan. Ondertussen is 50% van het bewoonbare land ter wereld gebonden aan het voeren en fokken van vee. Tel daar de methaanproductie van vee bij op en de logica is duidelijk: we hebben betere eiwitstrategieën nodig.  

Hier komt de clou: zelfs een vervanging van 30% rundvlees door niet-dierlijke eiwitten zoals LoCylia® in verwerkt vlees (bv. burgers, gehaktballetjes, kant-en-klaarmaaltijden) creëert een enorm domino-effect:  

• Het bespaart miljoenen liters water  

• Het vermindert de koolstofvoetafdruk die overeenkomt met het verwijderen van duizenden auto's van de weg  

• Het maakt landbouwgrond vrij voor biodiversiteit, herbebossing of gewasdiversificatie  

Het gaat er niet om vlees te elimineren, de bedoeling is het slimmer, magerder en toekomstbestendiger te maken.  

Maar zelfs met al deze beloften is de weg naar een wijdverbreide invoering van alternatieve eiwitten niet zonder obstakels. 

Wetenschappelijke instellingen zoals ILVO (Vlaams Onderzoeksinstituut voor Landbouw, Visserij en Voedsel) herinneren ons eraan dat niet alle eiwitten gelijk zijn. Sommige plantaardige opties leveren minder essentiële aminozuren dan hun dierlijke tegenhangers. Andere, zoals microalgen, vertonen een lagere verteerbaarheid – wat betekent dat het lichaam niet alle voedingsstoffen effectief absorbeert. 

Er bestaan ook veiligheids- en kwaliteitsfactoren waaraan moet worden voldaan. Bepaalde ingrediënten, zoals soja, kunnen allergieën veroorzaken. En hoewel eencellige eiwitten van schimmels (zoals mycoproteïne) een groot potentieel bieden, brengen ze mogelijk risico's met zich mee, zoals mycotoxines – stoffen die verder onderzoek en regulering vereisen. 

Met andere woorden, innovatie moet hand in hand gaan met rigoureuze testen. De toekomst van eiwitten is veelbelovend, maar we hebben slimme wetenschap, duidelijke regelgeving en eerlijke communicatie nodig om het zowel duurzaam als veilig te maken. 

Conclusie: Laten we stoppen met potentieel te verspillen  

Als 17% van alle yoghurt wordt verspild … wat gooien we dan nog weg?  

Ideeën? Talent? Hulpmiddelen? Winsten?  

Met een wereldbevolking die naar verwachting tegen 2050 10 miljard zal bereiken, kunnen we het ons niet veroorloven tijd te verspillen. Het goede nieuws? De oplossingen bestaan al. Met bio-oplossingen zoals gefermenteerde eiwitten bestaan de middelen om een slimmer, schoner en veerkrachtiger voedselsysteem op te bouwen.  
  
Voedselverspilling is geen permanent probleem – het is een uitdaging die we kunnen oplossen. Laten we dit samen doen.